Dünya, Türkiye’nin Fiyatlardaki Yükseliş Hızına Yetişemiyor: Fark Açılıyor
Enflasyondaki yükseliş dünyada da sorun olsa da gerileme eğilimine girerken, Türkiye’de halen zirveyi görmediğimizi ekonomi yönetimi her konuşmada iletiyor. Mayıs ayında zirvenin görülmesi beklenirken, Türkiye’de yükselişi alım gücünü eriten enflasyonda, düşüşün 2024’ün 2. yarısında olması bekleniyor.
Siyaset sahnesindeki konuşmalarda Türkiye’de büyük sorun olan enflasyonun dünyada da sorun olduğu belirtiliyor. Ancak Türkiye’de 2024 Mayıs’ta yüzde 75 ile zirveyi görmesi beklenen enflasyon dünyada düşüş eğiliminde.
Avrupa’da yüzde 2,3’e gerileyen enflasyon, ABD’de de yüzde 9,1 2022 Haziran’da zirveyi gören tüketici fiyatları enflasyonu ile yüzde 3,2’ye geriledi.
Dünya ile Türkiye’deki enflasyonun, gıda fiyatlarında olduğu gibi son aylarda yönü farklılaştı.
Sözcü’nün aktardığı, İngiliz Financial Times’a göre küresel enflasyon, pandemi sonrasında Rusya-Ukrayna savaşıyla birçok ülkede zirveye ulaştı. Son aylarda ise gerileme eğilimine girerken Türkiye’de yükseliş sürüyor.
Avrupa Birliği’nin Euro’yu kullanan ve Euro Bölgesi olarak geçen 20 ülkede, Ekim 2022’de yüzde 10,6 ile rekor kıran enflasyon, Ekim 2023’te yüzde 2,9’a inerken, Kasım 2023’te yüzde 2,4 oldu. Ancak Avrupa’da bu oran dahi, 28 ayın zirvesi olarak görülüyor.
Türkiye için önemli bir ihracat pazarı olan Almanya’da Ekim 2022’de yüzde 11,6 oranındaki enflasyon 71 yılın zirvesi olurken, Kasım 2023’te yüzde 2,3’e geriledi.
Dünyanın en büyük ekonomisi ABD’de Haziran 2022’de yüzde 9,1 olan enflasyon, 41 yılın zirvesini görmüştü. Son açıklanan Ekim 2023’te ise ABD’nin enflasyonu yüzde 3,2’ye kadar gerilerken, tüm dünyanın gözü de ABD Merkez Bankası Fed’in üzerinde olmaya devam ediyor.
ABD’nin ardından dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin’de, enflasyon zirvesini Eylül 2022’de yüzde 2,8 ile görmüştü. Ekim 2023’te ise Çin’in enflasyonu yüzde -0,2 ile eksiye düştü.
Ukrayna’ya savaş açarak dünyayı enflasyon cenderesine sokan ve yaptırımlarla finansal gücü sınırlandırılmaya çalışılan Rusya’da enflasyon, Nisan 2022’de yüzde 17,9’a kadar yükselmişti. Rusya’da enflasyon Ekim 2023’te yüzde 6,7’ye gerilerken, savaştığı Ukrayna’da yüzde 5,3 oldu.
Enflasyonda gerileme trendi bu ülkelerin çoğunda faiz artış döngüsünün de sonunu getirdi.
Dünyada enflasyondaki gerilemede, faizlerin yükselmesiyle girilen parasal sıkılaşma başta gelirken, enerji fiyatlarındaki düşüş de etkili oldu.
Wall Street Journal’da Fed’in faiz artırımlarının muhtemelen sona erdiği ancak yetkililerin henüz bunu söylemekte isteksiz olduğu da aktarıldı. Önemli yatırım kurumları dünyada başta Fed ve ECB olmak üzere majör merkez bankalarının faiz indirimlerine 2024’ün ilk yarısında başlaması olasılığının fiyatlanmaya başlandığını da iletiyor.
Türkiye’de Mayıs 2023 seçimleri sonrasında enflasyonda yükseliş yeniden hızlanırken, Mayıs 2024’e kadar da yükseliş trendinin sürmesi bekleniyor.
Ekim 2022’de yüzde 85,51 ile 1998 sonrası 24 yılın ardından zirveyi gören enflasyon, Haziran 2023’te yüzde 38,2’ye kadar gerilese de tekrar yükselişe geçerek son açıklanan Ekim 2023 verisiyle yüzde 61,36’ya çıkmıştı.
Merkez Bankası (TCMB), 2023 sonu için enflasyonun yüzde 65’e, Mayıs 2024’te de yüzde 75’e kadar yükselmesini beklerken, Mehmet Şimşek’in de konuşmalarında vurguladığı gibi 2024’ün ikinci yarısında düşüşe geçmesi bekleniyor.
Haziran’dan sonra değişen yönetimle ekonomide rasyonel politikalara dönülürken, TCMB politika faizini yüzde 8,5’ten yüzde 40’a, çıkardı. Halen daha beklentilere göre 2024’ün yüzde 42,5 seviyesinde kapanması öngörülürken, enflasyon hız kaybetse de beklentilerdeki düzelmenin yakalanamamasıyla yüksek seyir sürüyor.
2024 sonu için de enflasyon beklentisi yüzde 36 olurken, 2025 sonu için de yüzde 14 seviyesinde enflasyon bekleniyor.
